Spreuken 11: Geluk of ongeluk – voorspoed of tegenspoed

Het geluk van de vromen en het ongeluk van de kwaaddoeners

Spreuken 11:1 Een bedrieglijke weegschaal is de HERE een gruwel, maar een zuivere weegsteen is Hem welgevallig.

Een bedrieglijke weegschaal is voor iedereen een gruwel!

Iemand met een bedrieglijke weegschaal kan zijn klanten in eerste instantie bedriegen, maar hij kan God nooit bedriegen; God houdt Zich meer bezig met hen die doen wat goed is. Kooplieden met een slechte reputatie, die uit zijn op snelle winst, doen zichzelf uiteindelijk tekort. Uiteindelijk kun je niets voor anderen verbergen.

Marcus 4:22 Want er is niets verborgen, dan om geopenbaard te worden, of aan het oog onttrokken, dan om in het openbaar te komen.

Mattheüs 7:17-18 Zo brengt iedere goede boom goede vruchten voort, maar de slechte boom brengt slechte vruchten voort. Een goede boom kan geen slechte vruchten dragen, of een slechte boom goede vruchten dragen.

In de natuur voelen dieren ons direct aan.

Het grotere plaatje is dat God het hele menselijke ras ziet als Zijn potentiële Familie en daar zouden we naar toe moeten werken. Stelen van een familielid is zo slecht dat het niet slechter kan.

God haat ook oneerlijkheid, liegen en huichelarij.

Micha 6:9-11 Hoort! de HERE roept tot de stad (en heilzaam is het uw naam te vrezen): Luistert naar de roede en naar wie haar besteld heeft. Zijn er niet nog in het huis van de goddeloze schatten van goddeloosheid en een gevloekte, schriele efa? Zou Ik rechtvaardig zijn bij een weegschaal der goddeloosheid en bij een buidel vol valse gewichten?

Als we rijk worden door andere mensen te misbruiken, dan zal God ons daar niet mee weg laten komen.

Johannes 2:13-17 En het Pascha der Joden was nabij en Jezus ging op naar Jeruzalem. Hij vond in de tempel de verkopers van runderen en schapen en duiven, en de wisselaars, die daar zaten. Toen maakte Hij een zweep van touw en dreef allen uit de tempel, de schapen en de runderen; en het geld van de wisselaars wierp Hij op de grond en hun tafels keerde Hij om. Tot de duivenverkopers zeide Hij: Neemt dit alles hier vandaan, maakt het huis mijns Vaders niet tot een verkoophuis. En zijn discipelen herinnerden zich, dat er geschreven is: De ijver voor uw huis zal Mij verteren.

Spreuken 11:2 Als overmoed komt, komt schande mee, maar wijsheid is bij de ootmoedigen.

Dit vers laat een positief principe zien en het omgekeerde negatief.

De wereld zegt dat trots zijn op jezelf goed is, Christus zegt dat het zonde is.

Marcus 7:21-23 Want van binnenuit, uit het hart der mensen, komen de kwade overleggingen, hoererij, diefstal, moord, echtbreuk, hebzucht, boosheid, list, onmatigheid, een boos oog, godslastering, overmoed, onverstand. Al die slechte dingen komen van binnen uit naar buiten en maken de mens onrein.

Een fundamentele wet van het leven: trotse mensen brengen anderen gemakkelijk in verlegenheid.

God zal trotse mensen weer met beide voeten op de grond plaatsen. Trots zijn is niet realistisch. We hebben teveel geestelijke problemen om ons ook maar over iets verheven te kunnen voelen. Er is alleen maar veiligheid in de genade van Christus. Als we trots op iets willen zijn laten we dan trots zijn op God.

Mensen die trots zijn leren niet en blijven dezelfde domme fouten maken. Als we bescheiden zijn en onze emoties beheersen dan kunnen we verstandelijk leren.

Mensen die trots zijn hebben moeite om anderen lief te hebben omdat zij op zichzelf gericht zijn.

Een zelfgericht, trots iemand zou dat op moeten geven om op Gods manier te gaan handelen, op die manier helpen ze zichzelf en komen ze in de beste positie om te zien hoe verkeerd ze bezig waren.

Spreuken 11:3 De rechtschapenheid der oprechten leidt hen, maar de verkeerde zin der trouwelozen is hun ten verderve.

We hebben geen trots nodig. God laat zien dat we rechtschapenheid nodig hebben, wat betekent dat we eerlijk zijn ten opzichte van onszelf. De waarde die we dan in onszelf zien, is de waarde die God ons laat zien, dat we een zoon of dochter van God zullen worden. De oprechten zijn zij aan wie door God gerechtigheid toegerekend wordt.

De motivatie om eerlijk te zijn zou moeten zijn dat we onze naam zuiver willen houden omdat we Gods zoon of dochter zijn. We willen geen schande over de familie brengen.

Dit maakt deel uit van ons getuigenis voor het Evangelie.

Winst waarvoor niet is gewerkt heeft geen blijvende waarde, omdat oneerlijkheid ons verwijderd houdt van Gods grotere zegeningen.

Filippenzen 3:18-19 Want velen wandelen (ik heb het u dikwijls van hen gezegd, maar nu zeg ik het ook wenende) als vijanden van het kruis van Christus. Hun einde is het verderf, hun God is de buik, hun eer stellen zij in hun schande, zij zijn aardsgezind.

Spreuken 11:4 Rijkdom baat niet ten dage des toorns, maar gerechtigheid redt van de dood.

In essentie kunnen we ons leven niet met geld terugkopen, maar wel met het bloed van Christus, dan wordt ons de gerechtigheid van Christus toegerekend.

Als we arm en nederig zijn in ons wandelen voor God, zal Hij ons met Zijn engelen beschermen.

We zouden een miljonair kunnen zijn met nog maar vijf minuten te leven. Waarom zouden we met oneerlijke middelen dingen verzamelen als we niet lang genoeg leven om ze te gebruiken? Dat doet het doel van ons leven teniet, alsmede alle hoop voor de toekomst.

Spreuken 11:5 De gerechtigheid van de rechtschapene effent zijn weg, maar de goddeloze komt door zijn goddeloosheid ten val.

Het is wenselijker en je hebt een gelukkiger leven als je leeft op de manier die God wil, omdat de dingen dan ten goede zullen keren.

Koning Saul stond vanwege zijn rijzige gestalte, misschien wel twee meter lang, in hoog aanzien bij het volk, maar zijn eigen dwaasheid bracht hem ten val. Hij werd tot koning aangesteld, maar kende niets anders dan oorlog en zijn leven eindigde met zelfmoord.

Spreuken 11:6 De gerechtigheid der oprechten zal hen redden, maar de trouwelozen worden door hun begeerlijkheid gevangen.

Trouw ten opzichte van onze roeping versus ontrouw tot aan het graf.

Als we eerlijk zijn en vertrouwd kunnen worden, zal God ons niet in de steek laten en zullen we door anderen die ons bewonderen, worden gezegend.

Maar de goddeloze zal met het verstrijken van de tijd iedere brug tot God en de medemens verbranden, totdat hij helemaal alleen staat.

Als Christus’ bloed zijn zonden niet reinigt dan moet hij de kosten betalen, uiteindelijk met zijn eigen leven.

Spreuken 11:7 Bij de dood van een goddeloos mens vergaat de verwachting, en het verlangen der boosheid gaat teniet.

Zijn einde zal bewijzen dat hij verkeerd is – geen van zijn plannen zal tot verwezenlijking komen.

Waar een goddeloos mens voor leeft maakt geen deel uit van Gods geschapen doel en zal vernietigd worden in de poel des vuurs.

Spreuken 11:8 De rechtvaardige wordt uit benauwdheid gered, en dan komt de goddeloze in zijn plaats.

Zij aan wie God gerechtigheid heeft toegerekend, maken deel uit van het lichaam van Jezus Christus en er wordt gewerkt aan hun voltooiing als schepping. God verleent hun door genade fysiek leven omdat zij het op een dusdanige manier leiden dat het gelet op het geestelijke doel het grootste goed voortbrengt.

God zal de goddelozen, zoals Haman, straffen; hij werd aan zijn eigen galg opgehangen, als een getuigenis voor iedereen.

Alles wat we in het leven doen, goed of kwaad, zal zijn weerslag op ons hebben.

Spreuken 11:9 Met de mond stort de godvergetene zijn naaste in het verderf, maar door kennis worden de rechtvaardigen gered.

Wees voorzichtig naar wie je luistert en van wie je raad aanneemt. Als we iemand door God gezonden aanvaarden, aanvaarden we God. Elke slechte raad zal onze relatie met God schaden, ongeacht waar die vandaan komt. Als ze niet spreken in overeenstemming met Gods Woord, dan …

Johannes 5:43-47 Ik ben gekomen in de naam mijns Vaders en gij neemt Mij niet aan; indien een ander komt in zijn eigen naam, die zult gij aannemen. Hoe kunt gij tot geloof komen, gij, die eer van elkander behoeft en de eer, die van de enige God komt, niet zoekt? Denkt niet, dat Ik u zal aanklagen bij de Vader; uw aanklager is Mozes, op wie gij uw hoop gevestigd hebt. Want indien gij Mozes geloofde, zoudt gij ook Mij geloven, want hij heeft van Mij geschreven. Maar indien gij zijn geschriften niet gelooft, hoe zult gij mijn woorden geloven?

Spreuken 11:10 Over de voorspoed der rechtvaardigen verheugt zich de stad, bij de ondergang der goddelozen is er gejuich.

God zei Abraham over zijn kinderen:

Genesis 12:3 Ik zal zegenen wie u zegenen, en wie u vervloekt zal Ik vervloeken, en met u zullen alle geslachten des aardbodems gezegend worden.

Betreffende Joram:

2 Kronieken 21:20 …, en hij regeerde acht jaren te Jeruzalem. Hij ging heen, onbetreurd; …

Openbaring 21:2-3 En ik zag de heilige stad, een nieuw Jeruzalem, nederdalende uit de hemel, van God, getooid als een bruid, die voor haar man versierd is. En ik hoorde een luide stem van de troon zeggen: Zie, de tent van God is bij de mensen en Hij zal bij hen wonen, en zij zullen zijn volken zijn en God zelf zal bij hen zijn, [Statenvertaling voegt toe: en hun God zijn.]

Jesaja 35:8 Daar zal een gebaande weg zijn, die de heilige weg genaamd wordt; geen onreine zal die betreden; …

Spreuken 11:11 In de zegen der oprechten ligt de opkomst der stad, maar door de mond der goddelozen wordt zij afgebroken.

Een rechtvaardige kan zegeningen over anderen brengen, en een goddeloze kan evenzo een vloek brengen over anderen.

Maar over slechte leiders:

Mattheüs 23:15 Wee u, Schriftgeleerden en Farizeeën, gij huichelaars, want gij trekt zee en land rond, om een bekeerling te maken, en wanneer hij het wordt, maakt gij van hem een kind der hel, tweemaal zo erg als gij het zelf zijt.

Over Abraham:

Genesis 12:3 Ik zal zegenen wie u zegenen, en wie u vervloekt zal Ik vervloeken, en met u zullen alle geslachten des aardbodems gezegend worden.

Spreuken 11:12 Wie zijn naaste veracht, is verstandeloos; maar een verstandig man zwijgt stil.

Een voorbeeld waarin dit in versterkte mate tot uiting kwam is dat van Jacobus en Johannes, de zonen des donders, die de bliksem van de hemel wilden afroepen.

We zijn allemaal zondaars, als we anderen veroordelen zijn we schuldig aan dezelfde dingen. Door iemand anders te kleineren proberen we onszelf valselijk te verheffen. Maar dat zal niet werken.

Gun de genade die je graag van God wilt ontvangen, ook aan anderen.

God heeft ons allemaal genade gegeven om ons tijd te gunnen leden van Zijn Familie te worden.

1 Corinthiërs 4:5 Daarom, velt geen oordeel voor de tijd, dat de Here komt, die ook hetgeen in de duisternis verborgen is, aan het licht zal brengen en de raadslagen der harten openbaar maken. En dan zal aan elk zijn lof geworden van God.

De Bijbel leert op indirecte manier: haat de zonde, niet de zondaar. God hoopt dat hij zal veranderen. Als we hem veroordelen ziet God dat we geen realistisch besef hebben van wie we zelf zijn.

Spreuken 11:13. Wie met laster omgaat, verraadt geheimen. Maar wie betrouwbaar van geest is, houdt een zaak verborgen.

Leer jezelf te beschermen voor de goddeloze. Praat niet met hem over de dingen waar je je mee bezig houdt.

Als wij  anderen afkraken, zal men te zijner tijd ons ook achter onze rug om afkraken.

Iemand die je kunt blijven vertrouwen, heeft het beste met je voor. Iemand die zich verbergt achter geveinsde lippen heeft een moordzuchtig hart en wacht af tot je ten val komt.

Het punt waar het allemaal om draait is: wees voorzichtig wie je vertrouwt, met God kun je nooit verkeerd uitkomen.

Spreuken 11:14 Als beleid ontbreekt, komt het volk ten val; maar er is redding, als er vele raadgevers zijn.

Goddeloze leiders ruïneren een natie. Totalitaire regeringen zullen het volk vernietigen, terwijl het in acht nemen van de raad van velen kan voorkomen dat iemand teveel macht verwerft en dan zal er in het algemeen gedaan worden wat goed is voor het volk.

Vergelijk het oude Rome onder de keizers met de tijd voordien als republiek, met de officiële naam: De Senaat en het Volk van Rome.

Neem de tijd alvorens een belangrijke beslissing te nemen en bekijk de zaak van verschillende kanten. Luister niet naar mensen die bekendstaan om hun slechte advies.

Spreuken 11:15 Slecht vergaat het hem die borg is voor een vreemde, maar wie de handslag vermijdt, gaat veilig.

Ga wijs om met mensen met financiële problemen. Met anderen te helpen is het opletten hoe wij Gods zegeningen aan ons gebruiken.

De vraag is, waarom gaf God hun niet die zegeningen?

Door hen te helpen ontnemen wij hun de kans om te leren wat ze moeten leren. Plus we lopen het risico dat we in problemen komen met God. Laat hen leren zich in geloof tot God als hun Weldoener te wenden. Hij heeft genoeg, ook voor hen.

Spreuken 11:16 Een bevallige vrouw verkrijgt eer, zo verkrijgen de geweldigen rijkdom.

Iemand die geld liefheeft zal zich daaraan vasthouden, net zoals een bevallige vrouw haar eer zal vasthouden.

Wat is een bevallige vrouw?

Titus 2:3-5 Oude vrouwen eveneens, priesterlijk in haar optreden, niet kwaadsprekend, niet verslaafd aan veel wijn, in het goede onderrichtende, zodat zij de jonge vrouwen opwekken man en kinderen lief te hebben, bezadigd, kuis, huishoudelijk, goed en aan haar man onderdanig te zijn, opdat het woord Gods niet gelasterd worde.

Spreuken 11:17 Een weldadig man doet zichzelf wel, maar wie onbarmhartig is, kwelt zijn eigen vlees.

Het is in ons eigen belang weldadig te zijn, omdat we dan ook zo behandeld zullen worden. Als we anderen goed doen, doen we onszelf goed.

Geloof is niet in iets geloven dat aangenaam en voorbijgaand is, maar levend geloof is zien dat Gods manier van leven in dit leven werkt, en dat er grotere, toekomstige dingen mee samengaan. Geloof betreft dingen die niet gezien worden en ook de bron ervan wordt niet gezien. We weten dat Gods plan en doel voor ons leven werkt, ook al zien we God niet met onze fysieke zintuigen.

God zegt (geef het de tijd): Je zult de tastbare resultaten zien van verkeerd gedrag. Bijvoorbeeld iemand die zichzelf superieur voelt aan anderen vanwege geld, macht of uiterlijk, of een ander valse afgod, heeft vaak geweldige stemmingswisselingen en lijdt vaak aan gevoelens van wanhoop.

Is er enige samenhang met Gods wetten? De wereld zegt van niet. Zij stellen diagnoses, zoals bv. bipolariteit.

Spreuken 26:2 Gelijk een mus weg fladdert en een zwaluw heenvliegt, zo is een ongegronde vloek: hij treft geen doel.

Spreuken 11:18 De goddeloze maakt winst die niet gedijt, maar wie gerechtigheid zaait, heeft blijvend gewin.

In genade, in geloof, met toegerekende gerechtigheid heeft God voor ons een werk te doen.

Het is in ons belang. Geloof is niet in iets geloven dat aangenaam en voorbijgaand is, maar levend geloof is zien dat Gods manier van leven in dit leven werkt, en dat er grotere, toekomstige dingen mee samengaan.

Wees eerlijk en open; probeer niet goed over te komen terwijl je bedrieglijk bent.

Saffira stierf drie uur na haar man Ananias door zich voor te doen als grote weldoeners binnen de Kerk (Handelingen 5:1, 7-10).

Spreuken 11:19 Ware gerechtigheid strekt ten leven, maar wie het kwaad najaagt, hem strekt het ten dode.

Het is in ons belang. Geloof is niet in iets geloven dat aangenaam en voorbijgaand is, maar levend geloof is zien dat Gods manier van leven in dit leven werkt, en dat er grotere, toekomstige dingen mee samengaan.

De vrucht waar we voor werken is de vrucht die we zullen oogsten en eten, òf goed, òf bitter.

Spreuken 11:20 De verkeerden van hart zijn de HERE een gruwel, maar de oprechten van wandel zijn Hem welgevallig.

Verkeerd van hart. Verdorven denken tegen Gods ontwerp en doel in.

Een gruwel: God heeft daar een sterke afkeer van en zal hiermee afwerken.

God heeft een perfecte haat voor alles wat Zijn volk schaadt. Hij heeft altijd het goede met allen voor. Hij is bereid om goddeloosheid te vernietigen als het Zijn volk schaadt.

Mattheüs 18:6-7 Maar een ieder, die een dezer kleinen, die in Mij geloven, tot zonde verleidt, het zou beter voor hem zijn, dat een molensteen om zijn hals was gehangen en hij verzwolgen was in de diepte der zee. Wee de wereld om de verleidingen tot zonde. Want er moeten verleidingen komen, maar wee die mens, door wie de verleiding komt.

Spreuken 11:21 Voorwaar, de boze blijft niet ongestraft, maar het geslacht der rechtvaardigen wordt bevrijd.

Waarom zal de rechtvaardige ontkomen? Omdat hem gerechtigheid werd toegerekend en hij het brood en de wijn heeft genomen.

Maak je geen zorgen over wat men voornemens is je aan te doen.

Jesaja 8:11-13 Want aldus heeft de HERE tot mij gezegd, toen zijn hand mij overweldigde en Hij mij waarschuwde niet op de weg van dit volk te gaan: Gij zult geen samenzwering noemen alles wat dit volk een samenzwering noemt en voor hetgeen zij vrezen, zult gij niet vrezen noch schrikken. De HERE der heerscharen, Hem zult gij heilig achten en Hij moet het voorwerp van uw vrees en Hij moet het voorwerp van uw schrik zijn.

Veiligheid zit niet in aantallen.

Spreuken 11:22 Als een gouden ring in een varkenssnuit is een schone vrouw zonder verstand.

Een vrouw zonder verstand zegt de verkeerde dingen op het verkeerde moment. Haar verlangen zou op een waardige manier naar haar man moeten zijn.

1 Timotheüs 4:7 maar wees afkerig van onheilige en onzinnige verzinsels. Oefen u in de godsvrucht.

De Sulammitische vrouw in het Hooglied is een positief voorbeeld.

De Kerk wordt vergeleken met een mooie vrouw.

Spreuken 11:23 Wat de rechtvaardigen wensen, brengt enkel geluk; wat de goddelozen hopen, loopt uit op toorn.

Een rechtvaardige hoopt op goede dingen naar Gods standaards. God ziet de bedoeling van het hart.

De verlangens van de goddeloze gooien alles overhoop.

Spreuken 11:24 Er zijn er, die uitstrooien en toch nog meer verkrijgen; terwijl anderen meer inhouden dan recht is en toch gebrek lijden.

God zegent vrijgevige mensen. Wie aan de armen leent leent aan God.

Spreuken 11:25 De zegenende ziel wordt overvloedig verkwikt, wie laaft, wordt ook zelf gelaafd.

Een fundamentele wet van het leven is dat God Zijn waakzame ogen laat gaan over hen die vriendelijk en vrijgevig zijn. We kunnen nooit meer geven dan God. Zegenen is Gods manier van leven.

Die zegeningen zouden we moeten koppelen aan het Evangelie om de mensen te laten zien wat voor soort Koninkrijk het zal zijn.

Spreuken 11:26 Wie koren achterhoudt, hem vloekt het volk; maar zegening daalt neer op het hoofd van de verkoper.

Niemand geeft hoog op van mensen die gering worden geacht.

Als je slim bent zul je nooit een offer of tiende die God toekomt, achterhouden, tenzij je geld als je god vereert, maar geld is van zichzelf een armzalige zegen.

Spreuken 11:27 Wie het goede nastreeft, zoekt welbehagen; maar wie het kwade najaagt, hem zal het overkomen.

We maken allemaal fouten, maar in dit vers gaat het over de bedoeling, de opzet.

Als we voor de juiste dingen leven zal dat door de mensen, zelfs je vijanden, worden opgemerkt.

Maar als je problemen veroorzaakt, bronnen vergiftigt, liegt, dingen doet die niet passen, wordt dat ook gezien, en er is altijd wel iemand die nog slechter is om je onderuit te halen.

Spreuken 11:28 Wie op zijn rijkdom vertrouwt, die zal vallen; maar als fris loof zullen de rechtvaardigen uitspruiten.

Als geld je god is, besef dan dat het één van Gods bezigheden is om afgoden te vernietigen. Bij de Sinaï vermaalde Mozes het gouden kalf en strooide het uit over het water, waarna het volk zijn god mocht opdrinken.

De goddelozen worden vergeleken met bomen in de winter die niets voortbrengen.

De rechtvaardigen worden vergeleken met bomen vol fruitbloesem, waarvan iedereen straks zal eten.

Spreuken 11:29 Wie zijn huis in wanorde brengt, zal wind erven; de dwaas wordt een slaaf van de wijze van hart.

De goddelozen vernietigen alles wat ze aanraken en uiteindelijk zelfs hun gezin.

Hun enige hoop is door de rechtvaardigen in de leer te worden genomen.

In de wereld van morgen zal heel Gods volk de hele wereld in de leer nemen.

Spreuken 11:30 De vrucht des rechtvaardigen is een boom des levens, en wie wijs is, wint harten.

Jezus Christus is de Boom des Levens.

Johannes 15:1-2 Ik ben de ware wijnstok en mijn Vader is de landman. Elke rank aan Mij, die geen vrucht draagt, neemt Hij weg, en elke die wel vrucht draagt, snoeit Hij, opdat zij meer vrucht drage.

Openbaring 22:2 Midden op haar straat en aan weerszijden van de rivier staat het geboomte des levens, dat twaalfmaal vrucht draagt, iedere maand zijn vrucht gevende; en de bladeren van het geboomte zijn tot genezing der volkeren.

Openbaring 22:14 Zalig zij, die hun gewaden wassen, opdat zij recht mogen hebben op het geboomte des levens en door de poorten ingaan in de stad.

Een instrument zijn van het Evangelie, met onze voeten geschoeid in het Evangelie, met onze woorden zorgvuldig overwogen, verkondigen we het Evangelie.

Dat is een belangrijk deel van de gerechtigheid en het geloof dat Hij ons gegeven heeft om voor anderen zorg te dragen.

God wil dat we allemaal terugkomen in de hof van Eden bij de Boom des Levens.

Geluk of ongeluk – voorspoed of tegenspoed

Spreuken 11:31 Zie, aan de rechtvaardige wordt vergolden op aarde, hoeveel te meer aan de goddeloze en de zondaar!

Aan ieders toegemeten tijd komt een einde. De omvang van onze zegeningen zal groot zijn, de omvang van de straf voor de goddelozen zal ook groot zijn.

Geloof is geen concept dat ver van ons af staat, in een of andere wazige, verre toekomst. We kunnen nu in deze tijd een liefhebbende relatie met God ontwikkelen, gebaseerd op de zegeningen die God ons in dit leven geeft.

1 Petrus 4:17-18 Want het is nu de tijd, dat het oordeel begint bij het huis Gods; als het bij ons begint, wat zal het einde zijn van hen, die ongehoorzaam blijven aan het evangelie Gods? En indien de rechtvaardige ternauwernood behouden wordt, waar zal dan de goddeloze en zondaar verschijnen?

Wordt vervolgd met: Spreuken 12: Het gedrag van wijzen en dwazen

[Bijbelteksten zijn ontleend aan de Herziene Statenvertaling © 2010 Stichting HSV’][Nadruk van ons]

[Bijbelteksten zijn ontleend aan de NBG-vertaling 1951][Nadruk van ons]